نان ساخته شده و آماده. (ناظم الاطباء)، گنج بی رنج. غنیمت بارده. (یادداشت مؤلف) : ز احداث فسق تو مر این و آن را (شحنه و محتسب را) زهی نان پخته زهی گاو زاده. سوزنی
نان ساخته شده و آماده. (ناظم الاطباء)، گنج بی رنج. غنیمت بارده. (یادداشت مؤلف) : ز احداث فسق تو مر این و آن را (شحنه و محتسب را) زهی نان پخته زهی گاو زاده. سوزنی
قطعه ای از نان. قطعۀ نان. لبی نان. تکۀنان. کسره: هرکه همت او برای طعمه است درزمرۀ بهایم معدود گردد چون سگی گرسنه که به استخوانی شاد شود و به نان پاره ای خشنود. (کلیله و دمنه). شه چونان پارۀ شبان را دید شربتی آب خورد و دست کشید. نظامی. ، زمینی است که پادشاه به چاکر خود برای معیشت و گذران او مرحمت نماید. (آنندراج). کنایه از اقطاع و تیول و مانند آن است. اقطاع. مستمری. جیره. مواجب. مرسوم. اجری: او را قبول کرد و اعزازفرمود و در شیراز نان پاره داد. (المضاف الی بدایع الازمان ص 46). و لشکر را از خواسته توانگر کرد و عدل بگسترد و امیران را نان پاره و اقطاع داد. (اسکندرنامه، نسخۀ خطی). و شبانکارگان را برکشید و نان پاره و قلاع داد و از آن وقت باز مستولی شدند. (فارسنامۀ ابن بلخی ص 166). و قباد شوکت دفع عرب نداشت با ایشان صلح کرد و نان پاره ای داد ایشان را. (فارسنامۀ ابن بلخی ص 85). و آن اعمال و ولایتها را چون شروان و شکی ودیگر اعمال به نان پاره بدیشان داد تا آن ثغر مضبوط ماند. (فارسنامۀ ابن بلخی ص 95). نان پاره که حشم را ارزانی داشتند از او بازنگرفتندی و به وقت خویش بر عادت معهود سال و ماه بدو میرسانیدندی. (نوروزنامه). جامه بر تن پاره کرد از جور بی نان پارگی در غم بی جامگان مانده ست و بی نان پارگان. سوزنی. ندارم سپاس خسان چون ندارم سوی مال و نان پاره میل و نزاعی. خاقانی. شکر دارم که فیض انعامش داد نان پاره و آبروی مرا. خاقانی. و نان پارۀ او به دیگری از بندگان دادن که به کفایت امور و سد ثغور و موافقت جمهورقیام نماید. (ترجمه تاریخ یمینی ص 39). هر یک را از آن ولایت اقطاعی و نان پاره ای معین فرمود. (ترجمه تاریخ یمینی ص 67). فرمودند حالی را به جرجانیه رود وآن جایگاه باشد تا اندیشۀ تشریف و تدبیر کار و ترتیب نان پارۀ او به امضا رسد. (ترجمه تاریخ یمینی ص 125). شاه نان پاره ای به منت خویش بنده را داده بد ز نعمت خویش. نظامی. کند تازه نان پارۀ هر کسی در آن باره سازد نوازش بسی. نظامی
قطعه ای از نان. قطعۀ نان. لبی نان. تکۀنان. کسره: هرکه همت او برای طعمه است درزمرۀ بهایم معدود گردد چون سگی گرسنه که به استخوانی شاد شود و به نان پاره ای خشنود. (کلیله و دمنه). شه چونان پارۀ شبان را دید شربتی آب خورد و دست کشید. نظامی. ، زمینی است که پادشاه به چاکر خود برای معیشت و گذران او مرحمت نماید. (آنندراج). کنایه از اقطاع و تیول و مانند آن است. اقطاع. مستمری. جیره. مواجب. مرسوم. اجری: او را قبول کرد و اعزازفرمود و در شیراز نان پاره داد. (المضاف الی بدایع الازمان ص 46). و لشکر را از خواسته توانگر کرد و عدل بگسترد و امیران را نان پاره و اقطاع داد. (اسکندرنامه، نسخۀ خطی). و شبانکارگان را برکشید و نان پاره و قلاع داد و از آن وقت باز مستولی شدند. (فارسنامۀ ابن بلخی ص 166). و قباد شوکت دفع عرب نداشت با ایشان صلح کرد و نان پاره ای داد ایشان را. (فارسنامۀ ابن بلخی ص 85). و آن اعمال و ولایتها را چون شروان و شکی ودیگر اعمال به نان پاره بدیشان داد تا آن ثغر مضبوط ماند. (فارسنامۀ ابن بلخی ص 95). نان پاره که حشم را ارزانی داشتند از او بازنگرفتندی و به وقت خویش بر عادت معهود سال و ماه بدو میرسانیدندی. (نوروزنامه). جامه بر تن پاره کرد از جور بی نان پارگی در غم بی جامگان مانده ست و بی نان پارگان. سوزنی. ندارم سپاس خسان چون ندارم سوی مال و نان پاره میل و نزاعی. خاقانی. شکر دارم که فیض انعامش داد نان پاره و آبروی مرا. خاقانی. و نان پارۀ او به دیگری از بندگان دادن که به کفایت امور و سد ثغور و موافقت جمهورقیام نماید. (ترجمه تاریخ یمینی ص 39). هر یک را از آن ولایت اقطاعی و نان پاره ای معین فرمود. (ترجمه تاریخ یمینی ص 67). فرمودند حالی را به جرجانیه رود وآن جایگاه باشد تا اندیشۀ تشریف و تدبیر کار و ترتیب نان پارۀ او به امضا رسد. (ترجمه تاریخ یمینی ص 125). شاه نان پاره ای به منت خویش بنده را داده بد ز نعمت خویش. نظامی. کند تازه نان پارۀ هر کسی در آن باره سازد نوازش بسی. نظامی
نپخته. هنوز پخته ناشده. طبخ نشده. (ناظم الاطباء). در غذاها، گوشت و امثال آن. غیرمطبوخ. پخته نشده. خام. نی ّ. اسلغ. عفص. (بحرالجواهر) : که ناپخته نیکوتر از نیم خام. امیرخسرو. ، در میوه ها: نرسیده. کال. نارس. خام. نارسیده. فج ّ: گلشن آتش بزنید وز سر گلبن و شاخ نارسیده گل و ناپخته ثمر بگشائید. خاقانی. ، بی تجربه. ناشی. ناآزموده. غیرمجرّب. نامجرّب. ناآزموده کار. ناواردبکار. کار نادیده. بی احتیاط. سبک رای. سبکسر: چو ناپخته آمد ز سختی بجوش یکی گفتش از چاه زندان خموش. سعدی. نالیدن عاشقان دلسوز ناپخته مجاز می شمارد. سعدی. فردا به داغ دوزخ ناپخته ای بسوزد کامروز آتش عشق از وی نبرد خامی. سعدی. ، ناسخته. ناسنجیده: هر چه ناکردۀ عزم تو قضا فسخ شمرد هرچه ناپختۀ حزم تو قدر خام گرفت. انوری. - بچّۀناپخته، بچّۀ ناتمام. - چرم ناپخته، چرم دباغی نشده: شه آن چرم ناپختۀ نیم خام بدرد بخاید به حرصی تمام. نظامی. - خط ناپخته، خطی که از روی دستور و تعلیم خطنباشد. خط نازیبا. - کلام ناپخته، سخن ناسخته. نسنجیده. بدون فکر
نپخته. هنوز پخته ناشده. طبخ نشده. (ناظم الاطباء). در غذاها، گوشت و امثال آن. غیرمطبوخ. پخته نشده. خام. نی ّ. اسلغ. عَفِص. (بحرالجواهر) : که ناپخته نیکوتر از نیم خام. امیرخسرو. ، در میوه ها: نرسیده. کال. نارس. خام. نارسیده. فج ّ: گلشن آتش بزنید وز سر گلبن و شاخ نارسیده گل و ناپخته ثمر بگشائید. خاقانی. ، بی تجربه. ناشی. ناآزموده. غیرمجرّب. نامجرّب. ناآزموده کار. ناواردبکار. کار نادیده. بی احتیاط. سبک رای. سبکسر: چو ناپخته آمد ز سختی بجوش یکی گفتش از چاه زندان خموش. سعدی. نالیدن عاشقان دلسوز ناپخته مجاز می شمارد. سعدی. فردا به داغ دوزخ ناپخته ای بسوزد کامروز آتش عشق از وی نبرد خامی. سعدی. ، ناسخته. ناسنجیده: هر چه ناکردۀ عزم تو قضا فسخ شمرد هرچه ناپختۀ حزم تو قدر خام گرفت. انوری. - بچّۀناپخته، بچّۀ ناتمام. - چرم ناپخته، چرم دباغی نشده: شه آن چرم ناپختۀ نیم خام بدرد بخاید به حرصی تمام. نظامی. - خط ناپخته، خطی که از روی دستور و تعلیم خطنباشد. خط نازیبا. - کلام ناپخته، سخن ناسخته. نسنجیده. بدون فکر
نیم طبخ شده. (یادداشت مؤلف). نیم پز. گوشتی که به خوبی نپخته است، نیم رس. میوه ای که کاملاً رسیده نیست، که به حد کمال نرسیده است. تازه کار: با نیم پختگان نتوان گفت سوز عشق خام از عذاب سوختگان بی خبر بود. سعدی
نیم طبخ شده. (یادداشت مؤلف). نیم پز. گوشتی که به خوبی نپخته است، نیم رس. میوه ای که کاملاً رسیده نیست، که به حد کمال نرسیده است. تازه کار: با نیم پختگان نتوان گفت سوز عشق خام از عذاب سوختگان بی خبر بود. سعدی
نان ساختن. (ناظم الاطباء). اختباز. خبز. (تاج المصادر بیهقی). - نان خود را پختن، کار خود را بسامان کردن. بار خود را بستن: خویش را موزون و چست و سخته کن ز آب دیده نان خود را پخته کن. مولوی. - نان کسی پخته بودن یا پخته شدن، آماده و فراهم بودن اسباب کار و معاش او. مهیا شدن موجبات رفاه و آسایش وی: هر جا که در نواحی کرمانشهان ددی است نانش بپخته از جگر خصم خام تست. مجیر. به همه جای نان من پخته ست به همه جوی آب من رانده ست. خاقانی. پخته شد نان جهانداری تو طمع خصم سراسر خام است. ظهیر. سپهر نان مرا پخته داشت چون خورشید اگر چو ماه به قرصی مدار داشتمی. ظهیر. ای خداوندی که اندر خشک سال قحط جود پخته شد از آب انعام تو نان گرسنه. کمال اسماعیل. ز کلک تیره تو روشن است آب علوم زتاب خاطر تو پخته گشت نان سخن. کمال اسماعیل. چون نان ملک ز آتش بأس تو پخته شد در آب عجز کار حسود تو خام شد. (از عقدالعلی). بنزد بخت نشد نان هیچکس پخته که تا نکرد ز خون عدوت خاک خمیر. رضی الدین نیشابوری. بر اقبال نانش پخته گر بود کنون شد از دل دشمن کبابش. رضی الدین. ، توطئه کردن و نقشه کشیدن به زیان کسی: نانی برایش میپزم که حظ کند!
نان ساختن. (ناظم الاطباء). اختباز. خبز. (تاج المصادر بیهقی). - نان خود را پختن، کار خود را بسامان کردن. بار خود را بستن: خویش را موزون و چست و سخته کن ز آب دیده نان خود را پخته کن. مولوی. - نان کسی پخته بودن یا پخته شدن، آماده و فراهم بودن اسباب کار و معاش او. مهیا شدن موجبات رفاه و آسایش وی: هر جا که در نواحی کرمانشهان ددی است نانش بپخته از جگر خصم خام تست. مجیر. به همه جای نان من پخته ست به همه جوی آب من رانده ست. خاقانی. پخته شد نان جهانداری تو طمع خصم سراسر خام است. ظهیر. سپهر نان مرا پخته داشت چون خورشید اگر چو ماه به قرصی مدار داشتمی. ظهیر. ای خداوندی که اندر خشک سال قحط جود پخته شد از آب انعام تو نان گرسنه. کمال اسماعیل. ز کلک تیره تو روشن است آب علوم زتاب خاطر تو پخته گشت نان سخن. کمال اسماعیل. چون نان ملک ز آتش بأس تو پخته شد در آب عجز کار حسود تو خام شد. (از عقدالعلی). بنزد بخت نشد نان هیچکس پخته که تا نکرد ز خون عدوت خاک خمیر. رضی الدین نیشابوری. برِ اقبال نانش پخته گر بود کنون شد از دل دشمن کبابش. رضی الدین. ، توطئه کردن و نقشه کشیدن به زیان کسی: نانی برایش میپزم که حظ کند!
